Anders Östlund: "Het is in je eigen belang"

Door Johannes Colpa

Anders Ostlund is een Zweedse ondernemer die al vele jaren in Oekraïne woont en aldaar een aantal bedrijven runt hierdoor heeft hij een goed beeld van wat zich zoal in het Oekraïense zakenleven afspeelt Maar hij is ook iemand met een groot sociaal bewustzijn,die vanaf het prille begin actief is geweest in de Maidan beweging, onze correspondent Johannes Colpa heeft Anders leren kennen als een nuchtere maar tevens gepassioneerde mens iemand die geen blad voor de mond neemt.

Een vraag ter inleiding. Wanneer heb je Oekraïne voor het eerst bezocht en waarom heb je besloten om er te blijven en zaken te doen?

Daar moet ik Poetin voor bedanken. In 2008 wilde een vriend en ik Georgië bezoeken, maar Rusland viel het land binnen – zoals ze dat plegen te doen – waarna we kozen voor Oekraïne waar we twee weken in Kiev en op de Krim hebben doorgebracht. Ik vond het er geweldig maar toen de financiële crisis begon moest ik mijn bedrijf in Stockholm redden omdat het snel slechter ging. Na hard werken wilde ik iets nieuws in mijn leven en besloot ik om Zweden te verlaten en het in Oekraïne te proberen. Ik had een contact in Oekraïne en we hadden het idee om samen een werknemer branding bedrijf op te starten. Dat project mislukte na een paar jaar maar tegelijkertijd was ik ook met Fryday begonnen en dat loopt nog steeds goed.

Je naam is mij bijna vanaf het eerste begin van de revolutie al opgevallen. Ik heb in je commentaar (in Kyiv Post, februari 2014) gelezen dat “meedoen een intens, maar een kort, moreel debat was”. Mag ik je vragen hoe je eigenlijk betrokken raakte?

Toen ik naar Oekraïne kwam merkte ik dat er een allesoverheersende corruptie was en heb ik mijn Oekraïense vrienden verschillende keren gevraagd waarom ze daar niks aan deden. Toen Oekraïners in 2013 eenmaal de strijd tegen de corruptie begonnen zag ik geen reden om Euromaidan vanaf het eerste begin niet te steunen en daar heb ik nooit spijt van gehad. Mijn ervaringen op Maidan destijds zullen mij altijd bijblijven. Het was een geweldige plek met een fantastische sfeer, op de dagen van terreur en verdriet na natuurlijk. Mijn aandeel aan Maidan was heel klein maar ik was erg onder indruk van de moed en opoffering van zoveel Oekraïners daar.

Je hebt enkele jaren ervaring met zaken doen in Oekraïne. Zie je nu positieve veranderingen in vergelijking met de tijd voor de revolutie?

Spijtig genoeg zijn de lagere kosten het eerste waar ik aan denk, maar ook aan minder angst voor autoriteiten en het gevoel van vrijheid. Aan de institutionele kant is er echter nog veel werk aan de winkel. Ik hoop dat buitenlandse bedrijven de enorme investeringsmogelijkheden van Oekraïne zien.

Volgens mij heb je wel van het huidige referendum in Nederland gehoord. Wat vind je ervan?

Het is onzin. Waarschijnlijk wordt dit door de FSB [Russische geheime dienst, red.] aangemoedigd. Naar mijn mening is er voor Nederland geen enkele reden om tegen nauwere samenwerking tussen Oekraïne en de EU te zijn.

Als ik iets lees van mensen die tegen het Associatieverdrag zijn dan zie ik vaak dezelfde argumenten: 1) dit is de eerste stap naar het EU lidmaatschap; 2) Oekraïne gaat ons miljarden kosten en 3) dit brengt de Oekraïense corruptie naar Nederland (om dit laatste te beargumenteren wordt vaak gezegd dat Oekraïne een corrupte oligarchie is die door extreem rechtse nationalisten wordt ondersteund). Een andere argument dat ik vaak hoor, is dat het verdrag Rusland boos maakt wat tot een gewapende confrontatie tussen de EU en Rusland zou kunnen leiden en dat er zich een burgeroorlog in Oekraïne afspeelt die alleen door onderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland opgelost kan worden.

Het eerste punt: dat klopt. Ik hoop dat Oekraïne lid van de EU gaat worden maar het zal nog vele jaren duren voordat we zelfs maar een begin hiermee hebben gemaakt. Het tweede punt: waarschijnlijk zal de EU miljarden euro’s aan Oekraïne besteden maar dat is in Europa’s eigen belang aangezien Oekraïne Europa tegen Rusland beschermt en het bloed van haar zonen, vaders en broers op het slagveld verspild wordt voor onze veiligheid. Het niet-steunen van Oekraïne zal Europa veel meer kosten. Het derde punt: volstrekte onzin. De oligarchen in Oekraïne zijn nu veel zwakker dan ooit te voren en door samenwerking met de EU worden ze verslagen net als de corruptie in Oekraïne. Juist door de Oekraïne niet te steunen breng je de corruptie naar Nederland. In elk geval is Russische corruptie een grotere bedreiging – waarschijnlijk is het referendum zelf het resultaat van de Russische invloed. Extreem rechts in Oekraïne is zwakker dan in bijna alle EU landen. Zo zijn ze bijvoorbeeld bijna niet vertegenwoordigd in het parlement. Het vierde punt: de boosheid van Rusland heeft niks met echte dreigementen te maken en berust op haar eigen fantasie. “Rusland niet boos maken” is hetzelfde als Rusland tevreden te stellen door ze het recht te geven om andere landen binnen te vallen en te terroriseren. Dat is niet de manier om Europa veiliger te maken. In Oekraïne is geen burgeroorlog, Rusland is Oekraïne binnen gevallen en elke vredesovereenkomst zal de onvoorwaardelijke eis aan Rusland moeten bevatten dat het zijn leger terug trekt en stopt met het steunen van terroristen in Oekraïne.

Als het verdrag blijft zoals het is, welke voordelen zie je dan voor de EU en voor Oekraïne en hoe denk je dan dat dit de mensenrechten in Oekraïne zal beïnvloeden?

Het verdrag heeft heel veel voordelen. Het belangrijkste is waarschijnlijk meer handel. Nederland is een zeer grote investeerder in Oekraïne, dus Nederlandse bedrijven zullen daarvan profiteren. Grotere welvaart verbetert de situatie van de mensenrechten. Overigens zijn die lang niet zo slecht in Oekraïne behalve in de door Rusland bezette gebieden.

Als iemand uit West-Europa die vele jaren in Oekraïne heeft gewoond en veel ervaring heeft met zaken doen daar, wat zou je tegen onze kiezers in Nederland willen zeggen?

Steun Oekraïne en haar toenadering tot het Westen. Het is in je eigen belang: het zal de economie, veiligheid en welvaart van Europa vergroten, maar ook de vrijheid in Oekraïne en Oost-Europa in haar geheel bevorderen. Het laat tevens Rusland zien dat haar agressie wordt afgewezen.

Het “nee” kamp in Nederland is extreem-rechts en extreem-links.

Anders Östlund: “Het is in je eigen belang”